Tính tất yếu, khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở các nước nói chung và tại Việt Nam nói riêng nhận được rất nhiều sự quan tâm, tìm hiểu của các độc giả. Bài viết dưới đây của Trường Cao Đẳng Kiên Giang sẽ làm sáng tỏ chủ đề trên.
1. Khái quát về công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là một trong những nhiệm vụ kinh tế cơ bản của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa cộng sản ở nước ta. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là quá trình chuyển đổi căn bản và toàn diện nền sản xuất, doanh nghiệp và hoạt động xã hội từ sử dụng phổ biến lao động thủ công sang sử dụng phổ biến sức lao động, được đào tạo bằng công nghệ, phương tiện và phương pháp tiên tiến, hiện đại nhằm tạo ra năng suất lao động xã hội cao, tạo sự chuyển biến về chất trong mọi hoạt động của đời sống xã hội (trước hết là hoạt động sản xuất vật chất).
Đây là quá trình vận động khả năng, kinh nghiệm, trí tuệ,, bản lĩnh của người sáng tạo, sử dụng thành tựu khoa học kỹ thuật, công nghệ hiện đại kết hợp với các giá trị truyền thống của dân tộc để đổi mới mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, hướng tới một xã hội văn minh, hiện đại. Ngày nay, quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đã trở thành một tất yếu của sự phát triển, làn sóng mạnh mẽ tác động đến mọi quốc gia trên thế giới cũng như mọi mặt của đời sống xã hội.
2. Tính tất yếu khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam
Mỗi phương thức sản xuất xã hội chỉ có thể được xác lập vững chắc trên cơ sở vật chất – kỹ thuật tương ứng. Cơ sở vật chất – kỹ thuật của xã hội là toàn bộ hệ thống các yếu tố vật chất của lực lượng sản xuất xã hội phù hợp với trình độ kỹ thuật tương ứng mức lương mà lực lượng lao động xã hội sử dụng để sản xuất ra sản lượng, của cải, vật chất nhằm thỏa mãn nhu cầu của xã hội. Nhiệm vụ quan trọng nhất của đất nước ta trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội không qua chế độ tư bản chủ nghĩa là xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, trong đó có công nghiệp và công nghệ, nền nông nghiệp hiện đại, có nền văn minh và khoa học tiến bộ. Để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quan trọng trên cần phải tiến hành công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tức là chuyển nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu sang nền công nghiệp.
Để chủ nghĩa xã hội tồn tại và phát triển, cần phải có một nền kinh tế tăng trưởng và phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện địa và sở hữu công cộng xã hội chủ nghĩa về tư lư sản xuất. Cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội cần được xây dựng trên cơ sở những thành tựu mới nhất, tiên tiến nhất của khoa học và công nghệ. Cơ sở vật chất – kỹ thuật đó phải tạo ra năng suất lao động xã hội cao. Công nghiệp hóa là quá trình tạo ra nền tảng vật chất đó cho nền kinh tế quốc dân xã hội chủ nghĩa.
Chỗ dựa để xem xét sự biến đổi của cơ sở vật chất – kỹ thuật của một xã hội là sự biến đổi và phát triển của lực lượng sản xuất; sự phát triển khoa học – kỹ thuật; tính chất và trình độ của các quan hệ xã hội; đặc biệt là quan hệ sản xuất thống trị.
Nói cơ sở vật chất – kỹ thuật của một phương thức sản xuất nào đó là nói cơ sở vật chất – kỹ thuật đó đã đạt đến một trình độ nhất định làm đặc trưng cho phương thức sản xuất đó. Đặc trưng của cơ sở vật chất – kỹ thuật của các phương thức sản xuất trước chủ nghĩa tư bản là dựa vào công cụ thủ công, bé nhỏ, lạc hậu. Đặc trưng của cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản là nền công nghiệp cơ khí hóa.
Chủ nghĩa xã hội – giai đoạn thấp của phương thức sản xuất trước chủ nghĩa tư bản đòi hỏi một cơ sở vật chất – kỹ thuật cao hơn trên cả hai mặt: trình độ kỹ thuật và cơ cấu sản xuất gắn với thành tựu của cách mạng khoa học công nghệ hiện đại.
Do vậy, có thể hiểu cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội là nền công nghiệp lớn hiện đại, có cơ cấu kinh tế hợp lý, có trình độ văn hóa cao dựa trên trình độ khoa học và công nghệ hiện đại được hình thành một cách có kế hoạch và thống trị trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân.
Từ chủ nghĩa tư bản hay từ trước chủ nghĩa tư bản quá độ lên chủ nghĩa hội, xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội là một tất yếu khách quan, một quy luật kinh tế mang tính phổ biến và được thực hiện thông qua công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Đối với các nước quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội, dù đã có công nghiệp, có cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản tiến bộ đến đâu cũng chỉ là những tiền đề vật chất chứ chưa phải cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội. Muốn cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, các nước này phải thực hiện quy luật nói trên bằng cách tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa về quan hệ sản xuất, tiếp thu vận động và phát triển cao hơn những thành tựu khoa học và công nghệ vào sản xuất, hình thành cơ cấu kinh tế mới xã hội chủ nghĩa có trình độ cao và tổ chức, sắp xếp lại nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa một cách hợp lý, hiệu quả hơn.
Việt Nam đi lên chủ nghĩa xã hội từ một nước công nghiệp lạc hậu, cơ sở vật chất – kỹ thuật nghèo nàn, lực lượng sản xuất chưa phát triển, quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa mới hình thành. Vì vậy, quá trình công nghiệp hóa là quá trình xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân. Mỗi bước của quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa là một bước tăng cường cơ sở vật chất – kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất, góp phần hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội.
Trong xu thế kinh tế khu vực hóa và toàn cầu hóa đang phát triển mạnh mẽ, trong điều kiện cách mạng khoa học – kỹ thuật và công nghiệp hiện đại phát triển rất nhanh chóng, những thuận lợi và khó khăn khách quan và chủ quan, với nhiều thời cơ và cũng không ít nguy cơ, vừa tạo ra cơ hội mới, vừa cản trở, thách thức nền kinh tế nước ta, đan xen lẫn nhau, di chuyển nhau. Vì vậy, nước ta cần chủ động, sáng tạo nắm bắt thời cơ, phát huy lợi thế để đẩy mạnh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo thế và lực mới để khắc phục khó khăn, đẩy lùi nguy cơ, đưa kinh tế tăng trưởng và phát triển bền vững.
3. Tác dụng của công nghiệp hóa, hiện đại hóa
Thực hiện đúng đắn quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa sẽ có những tác dụng to lớn về nhiều mặt trong sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, cụ thể như sau:
Tạo điều kiện thay đổi về chất nền sản xuất xã hội, tăng năng suất lao động, tăng sức chê ngự của con người đối với thiên nhiên, tăng trưởng và phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân, ổn định tình hình kinh tế, chính trị, xã hội, góp phần quyết định sự thắng lợi của chủ nghĩa xã hội;
Tạo điều kiện vật chất cho việc củng cố, tăng cường vai trò kinh tế của Nhà nước, nâng cao năng lực quản lý, khả năng tích lũy và phát triển sản xuất, tạo ra nhiều việc làm, nâng cao thu nhập, giúp cho sự phát triển tự do, toàn diện của con người trong hoạt động kinh tế – xã hội;
Tạo điều kiện thuận lợi cho khoa học và công nghệ phát triển phát triển nhanh đạt trình độ tiên tiến hiện đại. Tăng cường sức lực vật chất – kỹ thuật cho quốc phòng, an ninh, bảo đảm dời sống kinh tế, chính trị, xã hội của đất nước ngày càng được cải thiện. Tạo điều kiện vật chất cho việc xây dựng nền kinh tế độc lập tự chủ, đủ sức thực hiện sự phân công và hợp tác quốc tế.
Sự phân tích trên cho thấy mối quan hệ gắn bó trực tiếp giữa công nghiệp hóa. hiện đại hóa với lực lượng sản xuất. Công nghiệp hóa, hiện đại hóa là để thực hiện xã hội hóa sản xuất về mặt kinh tế – kỹ thuật theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nó có tác dụng, ý nghĩa quan trọng và toàn diện. Chính vì lẽ đó, Đảng ta đã xác định rằng “Phát triển lực lượng sản xuất, công nghiệp hóa đất nước theo hướng hiện đại… là nhiệm vụ trọng tâm số một trong suốt thồi kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội”.
Trên đây là toàn bộ bài viết về chủ đề tính tất yếu, khách quan của công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam mà Trường Cao Đẳng Kiên Giang muốn gửi đến quý độc giả. Ngoài ra, quý khách cũng có thể tham khảo bài viết về chủ đề tính tất yếu khách quan của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội của Trường Cao Đẳng Kiên Giang. Nếu còn bất kỳ vướng mắc nào, qua email: [email protected] hoặc qua hotline: 1900.6162 để được hỗ trợ và báo giá chi tiết. Chúng tôi rất hân hạnh được hợp tác cùng quý khách. Trân trọng./.
