Thuyết minh về một lễ hội truyền thống là dạng văn thuyết minh giới thiệu về lễ hội cựu truyền của dân tộc giúp người đọc hiểu rõ hơn về những phong tục tập quán, nét đẹp cựu truyền của những lễ hội truyền thống của những địa phương trên toàn quốc. Trong bài viết này Trường Cao Đẳng Kiên Giang xin chia sẻ dàn ý thuyết minh về một lễ hội cụ thể đền Trần Nam Định giúp những em học sinh có thêm ý tưởng khi làm bài thuyết minh về một lễ hội truyền thống, giới thiệu về lễ hội ở địa phương em. Mời những bạn cùng tham khảo.
I. Lập dàn ý
1. Mở bài
– Giới thiệu lễ hội ghi lại những nét đẹp của phong tương truyền thống hoặc thể hiện khí thế sôi nổi của thời đại.
– Giới thiệu khái quát về lễ hội đền Trần – lễ hội ngày xuân đặc sắc
2. Thân bài
* Nguồn gốc lịch sử của lễ hội
– Lễ hội đền Trần gồm lễ khai ấn và lễ hội lớn.
– Lễ hội đền Trần ngày xuân được rất nhiều người biết tới cùng với Lễ hội khai ấn đền Trần, được tổ chức với mục đích tri ân những vị vua Trần.
– Nguồn gốc ra đời của lễ hội đền Trần gắn liền với lịch sử của đền Trần: Đền Trần ở đường Trần Thừa, thành phố Nam Định, là nơi thờ những vị vua Trần cùng những quan lại phò tá nhà Trần. Đền được xây dựng năm 1695, có 3 dự án kiến trúc chính gồm: đền Thiên Trường (đền Thượng), đền Cố Trạch (đền Hạ) và đền Trùng Hoa.
– Lễ khai ấn đền Trần trước tiên được tổ chức vào năm năm 1239. Những năm chống giặc Nguyên Mông, lễ khai ấn bị gián đoạn tới năm 1262 mới được mở lại.
– Nhân dân duy trì nhiều năm, tới nay lễ khai ấn Đền Trần vẫn được duy trì, phát triển. Lễ khai ấn được cố định tổ chức vào ngày rằm tháng Giêng hàng năm, lúc 11 giờ sớm hôm 14 tới 1 giờ sáng ngày 15.
=> Khai ấn vào thời khắc này mang ý nghĩa như tín hiệu đánh dấu kết thúc những ngày tết cựu truyền dân tộc, nhắc nhở nhân dân tiếp tục công cuộc lao động sản xuất.
– Ngoài ra, lễ hội đền Trần còn có cả lễ hội lớn được mở vào 15 tới 20 tháng 8 âm lịch hằng năm với nghi tiết lễ rước từ những đền xung quanh về dâng hương và tề tựu ở đền Thiên Trường và Cố Trạch.
* Nghi lễ diễn ra trong lễ hội
– Tại đền Cố Trạch, thế hệ lão ông, lão bà khoác lên mình áo dài khăn xếp cùng dân làng tề tựu đông đủ để tham gia lễ tế thánh rồi dự lễ khai ấn. Đúng giờ Tý (khoảng 23 giờ – 1 giờ đêm), buổi lễ khởi đầu. Đoàn người rước hòm ấn tiến sang đền Thiên Trường. Họ dâng hương tế cáo trời đất tại bàn thờ Trung thiên, rồi rước ấn vào nội cung, đặt ấn tại ban công đồng làm lễ xin khai ấn. Người bồi tế đặt 1 loại giấy dân gian của Việt Nam lên trước tế chính. Giấy sau khi xin dấu son được chia phát cho những người có mặt trong buổi lễ, đem về treo trong nhà để lấy may và xua đuổi rủi ro, tà ám.
– Sáng ngày 15 tháng Giêng, dân làng sẽ tổ chức rước nước. Dân làng xin hương rồi nghênh kiệu, làm lễ, tiến ra bờ sông Hồng Tại bến Hữu Bị ngừng kiệu, chèo thuyền ra giữa sông, múc nước trong vào bình sẵn rồi rước theo đường cũ về đền. Nước trong bình sau đó sẽ được múc ra những bát đặt lên bàn thờ để tiến hành tế nước. Tế xong thì đưa cho con cháu họ Trần uống ghi nhớ cội nguồn tổ tiên.
– tới ngày 16 buổi sáng, lễ tế cá sẽ diễn ra tại đền Thiên Trường.
– không những thế cũng có rất nhiều trò chơi dân gian đặc sắc. Không khí náo nhiệt, vui tươi, ngập tràn màu sắc và tương đối thở truyền thống dân tộc.
* Ý nghĩa của lễ hội trong văn hóa Việt
– Lễ hội đền Trần không chỉ mang trị giá vật thể mà còn có trị giá ý thức vô cùng sâu sắc.
3. Kết bài
Khẳng định lại ý nghĩa và trị giá văn hóa của lễ hội đền Trần.
II. Thuyết minh lễ hội truyền thống hoặc thể hiện khí thế sôi nổi của thời đại
Lễ hội là một phần quan trọng của tâm hồn dân tộc, phản ánh những nét đẹp của văn hóa truyền thống Việt Nam. Mùa xuân tới, hoa khoe sắc, không khí tràn đầy sinh khí, cùng với đó là sự diễn ra của nhiều lễ hội. Trong số những lễ hội mùa xuân, lễ hội đền Trần nam Định là một lễ hội vượt trội của dân tộc Việt Nam. Nam Định là vùng đất có rất nhiều danh nhân, là nơi khởi nguồn của nhà Trần – một triều đại vĩ đại của nước ta đã ba lần đánh tan quân xâm lược Nguyên – Mông. Với ý thức ‘‘Uống nước nhớ nguồn’’, người dân Thành Nam đã xây dựng đền Trần – một di tích lịch sử văn hóa của người Việt.
Lễ hội đền Trần bao gồm lễ khai ấn và lễ hội lớn. Lễ hội đền Trần mùa xuân được rất nhiều người quan tâm cùng với Lễ hội khai ấn đền Trần, là một trong những lễ hội được tổ chức để tưởng nhớ những vị vua Trần. Nguồn gốc của lễ hội đền Trần liên quan tới lịch sử của đền Trần. Đền Trần nằm ở đường Trần Thừa, thành phố Nam Định, là nơi thờ những vị vua Trần và những quan lại giúp sức nhà Trần. Đền Trần được xây dựng năm 1965 trên nền Thái Miếu cũ, nhưng đền đã bị phá hủy bởi giặc Minh vào thế kỷ XV. Khu di tích đền Trần gồm những dự án: ngũ môn, hồ nước, nghi môn, giải vũ, đền Thiên Trường, đền Cổ Trạch và đền Trùng Hoa. Ngũ môn Ngũ môn gồm năm cửa (ba cửa to và hai cửa bé). Qua ngũ môn vào trong sẽ thấy hồ nước có diện tích khoảng 1.000m2. Hồ trong, cảnh quan đẹp, cây xanh phản chiếu xuống mặt hồ rất thơ mộng, duyên dáng. Đền nằm giữa khu di tích là đền Thiên Trường. Chuyện kể rằng, khi xây dựng, đền có ba gian, kết cấu bằng gỗ lim. tới niên hiệu Long Đức 2 (1733), đền được mở rộng, với năm gian tiền đường, kết cấu bằng gỗ lim. Xung quanh đền là những dự án kiến trúc như: nghi môn, sân trong, hai nhà giải vũ, tiền đường, thiêu hương, tả vu, hữu vu, hậu cung. Đền Trần có 3 dự án kiến trúc chủ yếu gồm: đền Thiên Trường (đền Thượng), đền Cố Trạch (đền Hạ) và đền Trùng Hoa. Năm 1705, đền được gọi là Trần Miếu (miếu dòng tộc Trần). Lễ khai ấn đền Trần lần trước tiên được tổ chức năm 1239. Đây là nghi lễ triều đại nhà Trần tế tổ tiên. Những năm chống giặc Nguyên Mông, nhà Trần thực hiện kế sách “vườn không nhà trống” nên rút hết quân về Thiên Trường, lễ khai ấn bị ngừng tới năm 1262 mới được khai lại. Tuy nhiên, qua nhiều biến cố lịch sử, ấn cũ của triều Trần bị mất. tới năm 1822, vua Minh Mạng tới thăm Thiên Trường biết được, cho khắc lại ấn. Ấn cũ khắc “Trần triều chi bảo”, ấn mới khắc “Trần triều điển cố” ý chỉ nhắc lại tích cũ, dưới đó có thêm câu “Tích phúc vô cương”. Nhân dân duy trì nhiều năm, tới nay lễ khai ấn Đền Trần vẫn được giữ gìn, phát triển. Lễ khai ấn được quy định tổ chức vào ngày rằm tháng Giêng hàng năm, lúc 11 giờ sớm hôm 14 tới 1 giờ sáng ngày 15. Khai ấn vào thời khắc này mang ý nghĩa như tín hiệu báo hiệu kết thúc những ngày tết truyền thống dân tộc, nhắc nhở nhân dân tiếp tục công cuộc lao động sản xuất. Ngoài ra, lễ hội đền Trần còn có cả lễ hội lớn được mở vào 15 tới 20 tháng 8 âm lịch hằng năm với nghi tiết lễ rước từ những đền xung quanh về dâng hương và tề tựu ở đền Thiên Trường và Cố Trạch.
Lễ hội đền thờ Trần có nghi lễ rất hấp dẫn. Trước hết nói về nghi lễ khai ấn, những vị vua truyền lại rằng vào những năm Tý, Ngọ, Mão, Dậu, đúng cuối tháng giêng, trước sân đền thượng tổ chức nghi lễ Khai ấn với sự tham gia của bảy làng : Đọc, Lốc, Hậu Bồi, Bảo Lộc, Kênh, Bái, Tức Mặc. Tại đền Cố Trạch, thế hệ lão, lão bà mặc áo dài khăn xếp cùng dân làng vui đông đủ để tham gia lễ thánh rồi dự lễ khai ấn. Hòm ấn được đặt trọng thể trên bàn thờ, bên trong có 2 dấu bằng đồng. Mặt trên mặt ẩn nhỏ có hai chữ “Trần Miếu”, còn mặt ấn lớn có chữ “Trần triều tự điển tích phúc vô cương”. tới đúng giờ Tý (khoảng 23 giờ – 1 giờ đêm), tiếng pháo nổ lên báo buổi lễ khởi đầu. Một cụ già cao tuổi sẽ đứng lên thay mắt dân làng làm lễ, xin khải ấn lên vua. Đoàn người tung hô ấn theo nhịp Trống chiêng cùng đèn nến sáng lung linh tiến sang đền Thiên Trường tiếp tục làm lễ. Trước là lễ dâng hương lên bàn thờ Trung Thiên, sau đó rước ấn và làm lễ xin khai ấn. Người bồi tế đặt 1 loại giấy dân gian của Việt Nam lên trước tế chính, đánh trống vang lên. Chủ tế trịnh trọng đóng ấn đỏ vào tờ giấy, sắp đó ghi rõ ngày, tháng, năm, viết sao cho tính toán chuẩn xác tới cuối cùng phải là chữ sinh. Giấy có dấu son được phát cho những người có mặt trong buổi lễ, chú về treo trong nhà để đón may và tránh theo xui xẻo, tà ma. Sang tới sáng ngày 15 tháng Giêng, dân làng sẽ tổ chức lễ rước nước. Trước khi khởi đầu, người tế chính vào lễ xin 1 nén hương ở bát hương tổ và 14 nén hương ở những bát hương Hoàng đế. Sau đó cắm vào bát nhang công đồng trên kiệu 8 chân. Cả đoàn khải phục trang nghiêm trọng, khinh công ra cổng đền, rồi ngừng lại làm lễ tế trời đất sau đó mới tiếp tục ra bến sông Hồng. Tại bến Hữu Bị cách đền khoảng 3km, kiệu ngừng lại. Người dân gióng trống khua thuyền đã trang trí cờ hoa vào giữa sông, người tế chính múc nước trong vào bình có sẵn. Khi nước đầy bình thì được rước kiệu về theo đường cũ. Nước trong bình sẽ được cho vào những bát và đặt lên bàn thờ làm lễ tế nước. Tế xong thì đưa cho con cháu họ Trần uống nhớ cội nguồn tổ tiên. tới ngày 16 buổi sáng, lễ tế cá sẽ diễn ra tại đền Thiên Trường. Cá quả, cá gáy tượng trưng cho hai vị tổ họ Trần là Trần Kinh và Trần Lý được đựng trong thúng sơn đỏ. Làm lễ tế xong thì rước thả ra sông Hồng. không những thế cũng có rất nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như chọi gà, đấu vật, múa lân, chơi cờ thẻ, đi cầu kiều, hát văn,… Không khí sôi động, vui vẻ, ngập tràn màu sắc và tương đối thở truyền thống dân tộc. Cũng giống như những lễ hội khác của dân tộc, lễ hội đền Trần không chỉ mang trị giá vật chất mà còn có trị giá ý thức vô cùng ý nghĩa. Nó là chứng nhân lịch sử vĩ đại của dân tộc đồng thời cũng là nơi ghi dấu công lao, gửi gắm lòng tri ân thành kính của bao thế hệ người Việt với thế hệ đi trước.
ngày nay, lễ hội đền Trần còn trở thành một nét đẹp văn hóa độc đáo hút khách trong và ngoài nước. Mỗi năm vào đầu xuân, đền Trần chào đón hàng nghìn du khách khắp nơi về dự đêm khai ấn, tỏ bày lòng hàm ơn và cầu mong những điều tốt lành. Lễ hội đền Trần từ đó đã trở thành một hoạt động văn hóa mang tính nhân văn sâu sắc. Góp phần thể hiện truyền thống yêu nước và đạo lý “uống nước nhớ nguồn” cao cả của nhân dân ta. Không chỉ là một lễ hội ngày xuân vượt trội, Lễ hội Đền Trần còn là niềm tự hào của người con Nam Định và cả dân tộc Việt Nam.
