Hình ảnh người lính trong mỗi giai đoạn lại có những điểm tương đồng và khác biệt, và do vậy, những bài thơ trong mỗi giai đoạn cũng trình bày những hình ảnh người lính khác nhau, như bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật. Sau đây, Trường Cao Đẳng Kiên Giang xin chia sẻ bài văn so sánh hình tượng người lính trong Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính, mời quý độc giả cùng tham khảo.
1. Gợi ý dàn bài so sánh hình tượng người lính trong Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính
a. Mở bài
– Tổng quan về chủ đề liên quan tới những người lính cách mệnh.
– Đồng thời, giới thiệu tổng quan về hai bài thơ mang tên “Đồng chí” của Chính Hữu và “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật.
– Mục tiêu của tìm hiểu là so sánh hình ảnh của người lính cách mệnh được trình bày trong hai bài thơ trên.
b. Thân bài
* Giống nhau
– Cả hai bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật chung điểm tương đồng trong việc trình bày hình ảnh của người lính cách mệnh:
+ Cả hai bài thơ đều khắc họa những con người mang trong mình vẻ đẹp đáng quý, đáng trân trọng. Những người lính này được tạo dựng như những người có nghị lực và ý chí vững mạnh, luôn sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn, gian khổ và thử thách bằng niềm tin và ý thức lạc quan.
+ Trong bài thơ “Đồng chí”, Chính Hữu đã tái tạo sự gian khổ và thiếu thốn mà những người lính đã phải đối mặt. Nhưng họ đã vượt lên trên tất cả bằng một nụ cười, nét vẽ “mồm cười buốt giá” trở thành biểu tượng cho sức mạnh và sự kiên cường của họ.
+ Trong bài thơ “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính”, hình ảnh “bụi” và “mưa” có ý nghĩa tả thực, nhưng nó cũng mang trong mình ý nghĩa biểu tượng của những trắc trở. Tuy nhiên, những người lính đã vượt qua tất cả bằng ý chí và nghị lực, như được thể hiện qua việc sử dụng cấu trúc “không có… ừ thì…” và hàng loạt hình ảnh như “phì phèo châm điếu thuốc”, “nhìn nhau mặt lấm cười ha ha”.
– Cả hai bài thơ “Đồng chí” và “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” đều thể hiện sự gắn bó và bền chặt của tình đồng chí, đồng đội.
+ Trong bài thơ “Đồng chí”, người lính hiểu rõ nhau và chia sẻ mọi niềm đau, suy nghĩ. Hình ảnh “Thương nhau tay nắm lấy bàn tay” tượng trưng cho tình đồng chí sâu sắc và gắn bó của họ.
+ Trong “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính”, dù trên chặng đường gian truân và vất vả, những người lính gặp nhau chỉ trong một thoáng chốc, nhưng họ trao nhau những cái bắt tay rét mướt, biểu thị mối quan hệ đồng đội chặt chẽ. Đối với họ, những người cùng chung bát đũa không chỉ là đồng đội mà còn là gia đình.
+ Cả hai bài thơ đều sự chủ động, ung dung và sẵn sàng tranh đấu chống lại quân thù xâm lược.
+ Trong “Đồng chí”, hình ảnh người lính đứng ngay từ đầu, không chờ đợi quân thù tới sắp, mà tự tin và mạnh mẽ đối mặt với họ, không hề có sự lo lắng hay sợ hãi.
+ “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” nhấn mạnh tư thế hiên ngang của người lính thông qua việc sử dụng những câu như “nhìn đất”, “nhìn trời”, “nhìn thẳng”,… Điều này cho thấy tính quyết tâm và sẵn sàng tranh đấu của họ trước mặt quân thù.
Tóm lại, cả hai bài thơ đều thể hiện sự gắn bó đồng đội và tư thế chủ động, ung dung, sẵn sàng tranh đấu của người lính cách mệnh.
* Khác nhau
– Hoàn cảnh xuất thân:
Trong bài thơ “Đồng chí”, những người lính xuất thân từ những người nông dân, tới từ những vùng quê khác nhau.
Trong “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính”, những người lính có nguồn gốc là những tri thức trẻ.
– Hình ảnh của người lính trong “Đồng chí” được trình bày với sự mộc mạc, chất phác, phản ánh xuất thân từ những người nông dân. Trong lúc đó, trong “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính”, họ hiện lên với vẻ trẻ trung, hồn nhiên, tinh nghịch và khôi hài.
* Lí hương nguyên nhân
– Giống nhau: Cả hai bài thơ đều viết về đề tài người lính và tôn vinh những vẻ đẹp vốn có của họ.
– Khác nhau:
+ Đặc trưng văn học: Văn học là ngành đòi hỏi sự sáng tạo và sự độc đáo, không chấp nhận việc sao chép hay lặp lại.
+ Hoàn cảnh ra đời của hai tác phẩm:
Bài thơ “Đồng chí” ra đời vào năm 1948, trong thời kỳ đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Bài thơ “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” ra đời vào năm 1969, trong giai đoạn khốc liệt và tàn ác nhất của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
c. Kết bài
Khẳng định lại hình tượng người lính trong hai bài thơ và nêu cảm tưởng của bản thân.
2. Mẫu bài văn so sánh hình tượng người lính trong Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Thơ ca được bắt nguồn từ chính cuộc sống và có nhẽ vì vậy mà mỗi bài thơ mang tới sự đồng cảm giữa người đọc, người nghe và tâm hồn của thi sĩ. Đặc biệt, những bài thơ liên quan tới hình ảnh người lính trong hai giai đoạn kháng chiến và chống Mĩ làm cho chúng ta yêu quý cuộc sống tranh đấu gian khổ của dân tộc hơn. Tuy nhiên, hình ảnh người lính trong mỗi giai đoạn lại có những điểm tương đồng và khác biệt, và do vậy, những bài thơ trong mỗi giai đoạn cũng trình bày những hình ảnh người lính khác nhau, như bài thơ “Đồng chí” của Chính Hữu và “Bài thơ về Tiểu đội xe không kính” của Phạm Tiến Duật.
Sự khác biệt trước hết của họ nằm trong hoàn cảnh tranh đấu và xuất thân. Bài thơ “Đồng chí” được Chính Hữu sáng tác vào tháng 5 năm 1948, thời khắc mà giặc Pháp tái xâm lược nước ta sau cách mệnh tháng 8. Cuộc sống trong chiến khu đối mặt với nhiều vấn đề, đặc biệt là đối với những người nông dân nghèo khổ. Hiểu rõ nỗi đau của dân tộc, những người nông dân từ khắp nẻo đường quốc gia đã từ bỏ ruộng đồng và quê hương để lắng tai tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc.
“Quê hương anh nước mặn đồng chua
Làng tôi nghèo đất cày lên sỏi đá.”
Phạm Tiến Duật, một thi sĩ trẻ trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước, khác biệt với Chính Hữu khi sáng tác “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” vào tháng 5 năm 1969. thời khắc này đánh dấu cuộc kháng chiến đang diễn ra khốc liệt nhất, và anh gia nhập quân đội khi còn rất trẻ. Họ ra đi khi tuổi thanh xuân còn phơi phới, đôi chân còn tràn đầy năng lượng. Những anh hùng “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước” ấy không quan tâm tới tương lai rộng mở, mà trái tim họ bị níu chặt tại mặt trận, vì hai từ “yêu nước”.
Vì hoàn cảnh và xuất thân khác nhau, lý tưởng tranh đấu và ý thức giác ngộ của họ cũng không tránh khỏi sự khác biệt. Trong bài thơ “Đồng chí”, nhận thức về chiến tranh của người lính còn đơn thuần, chưa sâu sắc. Họ chỉ biết rằng tranh đấu để thoát khỏi ách thống trị tàn bạo của thực dân Pháp, để giành lại tự do và quyền làm người. Trong tâm hồn của họ, tình đồng chí và đồng đội là món quà thiêng liêng và quý giá nhất mà họ nhận được trong suốt quãng thời gian dài gắn bó với khẩu súng.
“Súng bên súng, đầu sát bên đầu,
Đêm rét chung chăn thành đôi tri kỉ.
Đồng chí!”
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ, khái niệm về ý thức yêu nước và thống nhất quốc gia đã thấm sâu vào trong lòng mỗi tư nhân trong chiến khu. Họ hiểu rằng trong giai đoạn này, khi miền Bắc đang tiến hành xây dựng chế độ CNXH, miền Nam vẫn phải đối mặt với khó khăn do xâm lược của đế quốc Mĩ. Và “thống nhất” trở thành mục tiêu hàng đầu của dân tộc Việt Nam. Trái tim của người Việt Nam, trong đó có những người lính Trường Sơn, tràn đầy ý thức lạc quan, ý chí quyết thắng để phóng thích miền Nam, cùng với tình đồng chí đã hình thành từ thời kỳ kháng chiến.
“Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:
Chỉ cần trong xe có một trái tim.”
Thật là thiếu sót nếu như ta không nhắc tới vẻ đẹp của hai bài thơ này. “Đồng chí” tươi đẹp trong sự giản dị và mộc mạc, nhưng lại mang trong mình sự sâu sắc. Tình đồng chí được thể hiện tự nhiên và hòa hợp trong ý thức yêu nước mãnh liệt và lòng chia sẻ giữa những người bạn. Còn “Bài thơ về tiểu đội xe không kính” rực rỡ với nét trẻ trung, ý thức lạc quan và dũng cảm, đầy sự yêu thương quê hương trong tim. Sự khát khao và niềm tin của họ được truyền tải qua những chiếc xe không kính, là phương tiện mang họ vượt qua dãy Trường Sơn, trực tiếp tiến vào miền Nam yêu dấu.
Tuy nhiên, những người lính ấy, dù ở thời kỳ nào, vẫn mang trong lòng những nỗi nhớ mãi không phai về quê hương. Sống giữa chiến trường với tình đồng chí thiêng liêng, trái tim của những người nông dân luôn rạng rỡ mỗi khi hình ảnh mẹ già, vợ yêu hay con thơ hiện lên trong tâm trí. Những người lính cảm thấy xót xa khi nghĩ về ruộng đồng bỏ trống, cỏ dại mọc um tùm, hay ngôi nhà trống vắng cảm giác đơn chiếc trống vắng.
“Ruộng nương anh gửi bạn thân cày,
Gian nhà không, mặc kệ gió lung lay,
Giếng nước gốc đa nhớ người ra lính.”
Người lính chống Mĩ lại mang sự khác biệt, nỗi nhớ của họ chạm tới kí ức trường học, như một sự tiếc nuối về những trang sách còn mới mẻ. Họ cảm thấy buồn bởi những giấc mơ sáng rực trên hành trình tương lai phải bị ngăn chặn. Tuy nhiên, họ nhận thức rằng trách nhiệm với quê hương vẫn tồn tại, và vì vậy họ quyết tâm đấu tranh hết mình. Họ biến tuyến đường ra chiến trường thành ngôi nhà chung, kết nối những trái tim với ý thức đồng lòng chống lại sự xâm lược ngoại bang.
“Bếp hoàng cầm ta dựng giữa trời,
Chung bát đũa tức là gia đình đó.”
Khi xét về nghệ thuật của hai bài thơ, chúng ta dễ dàng nhận thấy sự khác biệt tương đối rõ ràng. Chính Hữu sử dụng phong cách lãng mạn, xây dựng biểu tượng cho tình đồng chí trong thơ của mình, như “đầu súng trăng treo”. Cảm hứng tràn đầy rồi lại lắng đọng trong tâm hồn, biến thành hình ảnh của tranh đấu và hòa bình, tạo nên một bài thơ trữ tình sâu sắc và hấp dẫn. Trái ngược với đó, Phạm Tiến Duật xây dựng hình ảnh người lính bằng những thực tế trong cuộc sống tranh đấu, sắp gũi như “xe không kính”. Hình ảnh thơ này thực sự độc đáo, khiến người đọc lần trước hết cảm thấy ngạc nhiên bởi tính đột phá và sự đơn thuần đầy tinh tế trong “bài thơ về tiểu đội xe không kính”.
Dù khác nhau về hoàn cảnh và xuất thân, cũng như lý tưởng tranh đấu, nhưng họ cùng chung một mục tiêu duy nhất: tranh đấu cho hòa bình, độc lập, và tự do của tổ quốc. Quyết tâm là nền tảng, ý thức là cơ sở mạnh mẽ để họ tiến về tương lai, được xây dựng bởi tình đồng chí. Dù biết rằng trong cuộc chiến, có những người đã hy sinh, nhưng đó lại là động lực lớn hơn, tiếp thêm sức mạnh cho ước mơ của những đội viên bay xa, bay cao. Hình tượng người lính trong hai thời kỳ đều chứa đựng những phẩm chất cao đẹp của anh hùng đội cụ Hồ, chúng ta cần trân trọng và yêu quý.
Tóm lại, người lính mãi là biểu tượng tươi đẹp và sống động nhất của chiến tranh, dù trong thời kỳ phong kiến hay chống Mỹ. Họ hiện ra sắp gũi và thân yêu, với tình đồng đội rét mướt đã, đang và sẽ mãi ấp ủ trong trái tim. Họ là những cây xương rồng kiên cường, vươn lên giữa sa mạc khô cằn. Họ là ngọn đèn chiếu sáng tuyến đường quê hương, dẫn dắt quốc gia đi tới hòa bình và phát triển như ngày ngày hôm nay.
3. Lưu ý khi viết bài so sánh hình tượng người lính trong Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính
Khi viết bài so sánh hình tượng người lính trong hai bài thơ “Đồng chí” và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”, dưới đây là một số lưu ý cần lưu ý:
– tìm hiểu và so sánh hình tượng: Xem xét cách mà hai tác giả xây dựng hình tượng người lính trong từng bài thơ. Nêu rõ những đặc điểm độc đáo và những yếu tố mà hình tượng đó đại diện cho.
– Sự khác biệt trong biểu tượng hóa: Nhấn mạnh sự khác biệt giữa hai bài thơ trong việc sử dụng biểu tượng hóa để trình bày người lính. Xác định cách mà mỗi tác giả sử dụng những từ ngữ, hình ảnh và phong cách biểu tượng hóa để tạo nên hình tượng đặc trưng cho người lính.
– Tác động và ý nghĩa: Đánh giá tác động của hình tượng người lính trong từng bài thơ. Trình bày ý nghĩa mà hình tượng mang lại cho tác phẩm và cảm nhận của người đọc. Đặt nghi vấn: vì sao tác giả lựa chọn hình tượng đó? Ý nghĩa của hình tượng đó là gì?
– Đánh giá tác giả và phong cách: So sánh phong cách và sự khác biệt trong cách viết của hai tác giả. Xem xét cách mà họ sử dụng tiếng nói, câu thơ, và biểu hiện ý tưởng của mình qua hình tượng người lính.
– Kết luận: Tổng kết lại những điểm tương đồng và khác biệt quan trọng nhất giữa hai hình tượng người lính trong “Đồng chí” và “Bài thơ về tiểu đội xe không kính”. Đưa ra ý kiến tư nhân về tác động và trị giá của từng hình tượng trong việc truyền đạt thông điệp và tạo nên hiệu ứng trong tác phẩm.
Lưu ý, khi viết bài so sánh, cần tránh thiên vị và phân phối chứng cớ và ví dụ cụ thể để minh họa những điểm mà bạn đưa ra.
Để tìm hiểu thêm thông tin liên quan, mời quý độc giả tham khảo bài viết: tìm hiểu hình tượng người lính Tây Tiến lựa chọn lọc hay nhất
Trên đây là toàn bộ nội dung bài viết của Trường Cao Đẳng Kiên Giang liên quan tới vấn đề: So sánh hình tượng người lính trong Đồng chí và Bài thơ về tiểu đội xe không kính. Mọi thắc mắc chưa rõ hay có nhu cầu hỗ trợ vấn đề pháp lý khác, quý khách hàng vui lòng liên hệ với phòng ban tư vấn pháp luật trực tuyến qua số hotline: 1900.6162 hoặc gửi yêu cầu tư vấn qua email: lienhe@luatminhkhue.vn để được hỗ trợ và trả lời kịp thời. Xin trân trọng cảm ơn quý khách hàng đã quan tâm theo dõi bài viết của Trường Cao Đẳng Kiên Giang.
