Dàn ý phân tích nhân vật Phương Định trong những Ngôi sao xa xôi như thế nào? Hãy cùng Trường Cao Đẳng Kiên Giang tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Dàn ý phân tích nhân vật Phương Định trong những Ngôi sao xa xôi chi tiết nhất:
1. Mở bài
- Giới thiệu về tác giả Lê Minh Khuê: Lê Minh Khuê sinh ngày 06 tháng 12 năm 1949, và là nhà văn Việt Nam, là một cây bút nữ chuyên viết truyện ngắn, trưởng thành trong cuộc kháng chiến và truyện bình về cuộc sống chiến đấu của thanh niên trên đường Trường Sơn. Bà là nhà văn xuất sắc của thời đại văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Tác phẩm của bà khắc họa tinh thần quả cảm của những người lính Trường Sơn và khắc họa chân thực sự tàn khốc của cuộc chiến tranh ở Việt Nam. Những trang viết của bà luôn hướng tới cuộc sống và sự chiến đấu của những con người trẻ tuổi trên con đường Trường Sơn huyền thoại.
- Giới thiệu về truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi: là một trong số những sáng tác tiêu biểu của Lê Minh Khuê và câu chuyện về một tổ trinh sát mặt đường ở một trọng điểm trên đường Trường Sơn trong cuộc kháng chiến chống Mỹ ác liệt gồm ba nữ thanh niên xung phong Nho, Thảo và Phương Định (người dẫn chuyện). Tổ trinh sát này có nhiệm vụ quan sát địch pháo kích, đo khối lượng đất đá cần san lấp, đồng thời đánh dấu các vị trí bom chưa nổ và tiến hành hủy, đảm bảo cho xe bộ đội di chuyển dễ dàng. Qua câu chuyện này, tác giả Lê Minh Khuê ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn, lòng dũng cảm của ba cô gái thanh niên xung phong, tiêu biểu cho vẻ đẹp của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.
- Giới thiệu khái quát về nhân vật Phương Định (Phương Định là một cô gái có nghị lực, cũng như bao cô gái khác, công việc của cô là san lấp phẳng những hố bom trên đường Trường Sơn. Đó là một con đường vô cùng ác liệt trong chiến tranh. Ngày qua ngày, chị cùng đồng đội chiến đấu với khói bụi. Tuy nhiên, Phương Định vẫn không mất đi vẻ trẻ trung, xinh đẹp của một thiếu nữ mới lớn.)
2. Thân bài
Hoàn cảnh sống và chiến đấu: Phương Định và các đồng đội của cô ở trong một hang đá dưới chân cao điểm, giữa địa bàn trọng yếu trên đường vào Trường Sơn, nơi hàng ngày tập trung nhiều bom đạn, hiểm nguy và ác liệt nhất xử lý bom rơi, đạn nổ. Có nhiều người bị thương vì bom đạn địch: “Đường hằn lún, màu đất trắng đỏ lẫn lộn. Hai bên đường không một bóng lá xanh. Chỉ có thân cây bị tước và đốt cháy. Cây có nhiều rễ nằm rải rác. Những tảng đá lớn. Vài bình xăng hay thành xe hư hỏng, hoen gỉ nằm dưới đất. Đó là hiện thực đầy mùi chiến tranh, không có màu xanh của sự sống, chỉ thấy cái chết luôn rình rập.
- Không gian con đường: hiểm nguy, dữ dội với những trận mưa bom: con đường bị đánh lở loét, gỉ nằm trong đất”, “máy bay rít, khó chịu và căng thẳng”, “bom nổ hình trên đầu”, “quả bom nằm lạnh lùng, gỉ vàng”
- Không gian hang đá: thiếu thốn => Không gian hiểm nguy và thiếu thốn, trong cái hiện thực khắc nghiệt và dữ dội của cuộc chiến tranh chống Mỹ cứu nước. Trong hoàn cảnh ấy, những nét đẹp trong tâm hồn họ hiện lên thật rõ nét.
- Công việc của họ (các cô gái) đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy trên những đỉnh núi cao giữa ban ngày, phơi mình giữa vùng địch bắn phá để đo đạc, ước lượng khối lượng đất đá lấp vào các hố bom, kiểm đếm những quả bom chưa nổ và nếu cần thì phá hủy những quả bom.
- Nhiệm vụ của họ quan trọng nhưng cũng đầy thử thách, hy sinh, phải liều chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi nhiều dũng khí và bình tĩnh.
Phương Định mang những vẻ đẹp chung của những nữ thanh niên xung phong: Khi đối mặt với nguy hiểm, cô và đồng đội của mình là những anh hùng thực sự. Phương Định vừa nghĩ đến hoàn cảnh sống ở đây vừa nghĩ mình có sở thích riêng: “Có nơi nào như thế này không: mặt đất bốc khói, không khí ngột ngạt, máy bay ầm ầm. Thần kinh căng thẳng, tim đập bất chấp nhịp điệu, quay nhưng biết rằng xung quanh còn rất nhiều quả bom chưa nổ. Nó có thể phát nổ ngay bây giờ hoặc sau đó. Nhưng chắc chắn sẽ nổ”. Nghề rà phá bom mìn đầy hiểm nguy, luôn phải đối mặt với thần chết, chị tâm sự với bằng giọng điệu điềm đạm, hóm hỉnh: “Tôi quen rồi. Chúng tôi cho nổ bom năm lần một ngày. Ít ngày hơn: ba lần”. Đây là một trò đùa khi đối mặt với khó khăn thậm chí là tử thần.
- Lòng dũng cảm, sự kiên cường và luôn có tinh thần trách nhiệm cao: Đặc biệt, sự hy sinh, mất mát của bản thân cũng được Phương Định coi là rất nhẹ: “Vết thương ở đùi tôi còn chưa lành, tất nhiên là cả tôi quyết định không đi quân y viện rồi”. Nếu không có cái nhìn lạc quan và tinh thần dũng cảm, Phương Định không thể có cách nói điềm đạm như vậy.
- Lạc quan, yêu đời: Cuộc sống trên chiến trường luôn đối mặt với thử thách, hiểm nguy, chết chóc đã rèn cho Phương Định bản lĩnh, không sợ hy sinh. Tâm lý của Phương Định trong một lần rà phá bom mìn được miêu tả rất chính xác, tinh tế đến từng cảm giác. Sân khấu và không khí không đầy căng thẳng, nhưng Phương Định vẫn có một tâm lý rất đàn bà, cảm giác “Có những ánh mắt bộ đội đang nhìn mình” như được khích lệ lòng can đảm của cô bằng sự tự tôn của bản thân.
Phương Định mang trong mình những nét cá tính riêng: Phương Định là cô nữ sinh thủ đô thanh lịch bước vào chiến trường. Cô đã có một thời học sinh – quãng thời gian mà cô hồn nhiên, ngây thơ và vô tư sống cùng mẹ trong cánh buồm nhỏ trên con phố yên tĩnh. Nỗi nhớ về thời cắp sách đến trường thật đẹp, vẫn sống mãi trong cô giữa chiến trường ác liệt. Nó vừa là niềm khao khát, vừa là sự ớn lạnh của tâm hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, ác liệt của chiến tranh.
- Phương Định cũng là một cô gái giàu tình cảm, gắn kết hết mực với đồng đội: Ở Phương Định nét đẹp còn được ngời sáng trong tình đồng đội thắm thiết. Cô luôn yêu thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao và Nho lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi tình hình. Cô hiểu chị Thao và Nho như biết về những chị em ruột thịt. Đó là chị Thao sợ máu và vắt nhưng khi chiến đấu lại rất dũng cảm. Trong cuộc việc, ai cũng gờm chị bởi sự bình tĩnh, cương quyết, táo bạo => Hiểu rõ tính cách của chị Thao, của Nho
- Phương Định tự nhận mình là “một cô gái khá” với “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao và kiêu hãnh như đài hoa loa kèn” và có lẽ bởi vậy cô thích ngắm mình trong gương.
- Vẻ đẹp tâm hồn của Phương Định bừng sáng khi cơn mưa đá bất ngờ ập đến. Chỉ một trận mưa đá nhưng sự ngột ngạt, căng thẳng, nguy hiểm của chiến trường đã biến mất, nhường chỗ cho niềm vui trẻ thơ vỡ òa, cuống quýt: “Mưa đá! Hỡi cha mẹ! Mưa đá!”. Chỉ cần một cơn mưa đá thoảng qua cũng đánh thức trong Phương Định bao kỷ niệm và nỗi nhớ về thành phố, quê hương, gia đình và tuổi thơ êm đềm. Sau cơn say của niềm vui trẻ thơ là nỗi nhớ thương nhiều lắm: mẹ, ô cửa sổ của ngôi nhà, của những ngôi sao lớn trên bầu trời thành phố, của cái cây, của mái vòm nhà hát, của cô bán hàng đáng thương và những đứa trẻ ham ăn xung quanh; con đường trải nhựa sau cơn mưa, của quảng trường ánh đèn lấp lánh như những vì sao trong truyện cổ tích kể về xứ sở thần tiên. Tất cả đều rõ ràng và mờ ảo; vừa xảy ra vừa lóe lên trong tâm trí; cả gần và xa. Ký ức làm dịu cơn khát, những cơn khát cháy bỏng, những hy vọng xa vời.
Nghệ thuật: Nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc, có thể nói, khi xây dựng nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã lựa chọn những phương pháp kể chuyện hợp lý khi nhà văn đặc điểm nhìn của mình vào nhân vật chính của mình để nhân vật tự kể lại câu chuyện. Nhờ vậy mà nghệ thuật thể hiện tâm lý nhân vật – tâm lý của Phương Định đạt đến mức tinh tế nhất. Ngôn ngữ trần thuật thông qua nhân vật chính đã tạo cho tác phẩm của một giọng điệu tự nhiên và một ngôn ngữ gần với lời nói, trẻ trung và nữ tính. Cách kể linh hoạt, câu văn dài ngắn, tiết tấu nhanh không tạo không khí chiến trường, lời kể chậm lại khi hồi tưởng như nhớ lại những kỷ niệm của một thời tuổi thơ êm đềm. Tất cả góp phần tạo nên một nhân vật chính – một Phương Định thật ngoài đời và một Phương Định rất Hà Nội.
3. Kết bài
- Khái quát lại nội dung tác phẩm và nhân vật Phương Định
- Khái quát nghệ thuật xây dựng nhân vật và những nét chính về nhân vật: bằng việc lựa chọn điểm nhìn, sử dụng ngôn ngữ và tài phân tích tâm lý nhân vật sắc sảo, tác giả Lê Minh Khuê đã xây dựng thành công nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp tiêu biểu cho những thanh niên thời kỳ chống Mỹ cứu nước.
- Nêu cảm nhận của bản thân về tác giả, tác phẩm và nhân vật Phương Định
- Liên hệ suy nghĩ của bản thân về những thanh niên, những anh hùng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.
